تاکی پنه، بیماری تند نفسی

تاکی پنه (تند نفسی) را می توان در نتیجه بیماری های مختلف مشاهده کرد. تمام موارد تاکی پنه، یعنی تنفس سریع و کم عمق، باید یک وضعیت اورژانسی در نظر گرفته شود. علاوه بر تاکی پنه، در صورتی که پوست دارای رنگ آبی یا کم رنگ، درد قفسه سینه، سرگیجه و تب باشد، باید به اورژانس مراجعه کرد. پس از انجام معاینات لازم در اورژانس، در صورت عدم مشاهده وضعیت حاد باید توسط متخصص بیماری های قفسه سینه معاینه شود.

بیماری تاکی پنه چیست؟

وضعیتی به نام تاکی پنه به معنای تنفس سریع و کم عمق است. در شرایط عادی، انسان ها ۱۲ الی ۲۰ بار در دقیقه نفس می کشند، اما در وضعیت تاکی پنه، تعداد تنفس بیش از ۲۰ بار در دقیقه است. تند نفسی گاهی اوقات با “هیپرونتیلاسیون” اشتباه گرفته می شود. در حالی که تاکی پنه به تنفس سریع و کم عمق اشاره دارد، هیپرونتیلاسیون تنفس سریع و عمیق است.

علت بروز تاکی پنه چیست؟

تاکی پنه معادل بالینی تنفس سریع و کم عمق است. این بیماری می تواند ناشی از طیف وسیعی از بیماری های بالینی باشد. نمونه ای از این بیماری ها می تواند یک عفونت ساده ریه باشد، اما همچنین شرایط بالینی مهمی مانند انسداد عروق ریه می تواند باعث تاکی پنه شود. بنابراین تشخیص علت اصلی تنذ نفسی برای زندگی افراد بسیار مهم است.

• کمبود اکسیژن

تنگی نفس یکی از علت های اصلی تاکی پنه است. یکی از دلایلی که ممکن است فرد سریعتر از حد معمول نفس بکشد دریافت اکسیژن بیشتر است. سطح اکسیژن در بدن ممکن است خیلی کم باشد یا سطح دی اکسید کربن ممکن است خیلی زیاد باشد.

• بیماری‌های عفونی

عفونت‌هایی که بر ریه‌ها تأثیر می‌گذارند، مانند ذات‌الریه یا برونشیت، می‌توانند تنفس را برای افراد دشوار کنند. بدن برای جبران مشکل در تنفس سعی می کند کمبود اکسیژن را با تنفس سریع و کم عمق جبران کند. کنترل عفونت هایی مانند ذات الریه و برونشیت بسیار مهم است. اگر این عفونت ها کنترل نشوند، ممکن است خطر پر شدن ریه ها از مایع وجود داشته باشد. درمان ریه های پر از مایع دشوارتر خواهد بود. در این عفونت‌ها که درمان نشده باقی می‌مانند، ممکن است عواقب نامطلوبی مانند مرگ به‌ویژه در افراد مسن رخ دهد.

• آمبولی ریه

آمبولی ریه یک مشکل اورژانسی است و نیاز به بررسی و درمان سریع دارد. این بیماری که آمبولی ریه نام دارد در نتیجه انسداد عروق منتهی به ریه ها رخ می دهد. بدن برای متعادل کردن رگ‌های مسدود شده ریه، سعی می‌کند با تنفس سریع و عمیق، نیاز خود به اکسیژن را تامین کند. اگرچه تنفس سریع و عمیق ممکن است برای مدت کوتاهی وضعیت را نجات دهد، اما پس از مدتی دیگر کافی نخواهد بود. متاسفانه در مواردی که قابل درمان نباشد این افراد جان خود را از دست می دهند.

• کتواسیدوز دیابتی

افراد مبتلا به دیابت در تولید یا تنظیم هورمونی به نام انسولین مشکلاتی دارند. در بیماران دیابتی که داروهای خود را به درستی استفاده نمی کنند، انسولین به اندازه کافی تولید نمی شود و قند خون به ۴۰۰ یا بالاتر می رسد. در نتیجه این وضعیت، اسیدهایی به نام “کتون” سعی در تجمع در بدن ما دارند. بدن برای حفظ تعادل شروع به تنفس سریع و کم عمق می کند.

• آسم

آسم یک بیماری ریوی است که در نتیجه برخی مشکلات آلرژیک ایجاد می شود. هایپرونتیلاسیون ممکن است در حملات آسم قلبی رخ دهد. در حالی که هایپرونتیلاسیون تنفس “عمیق و سریع” را توصیف می کند، در برخی موارد “تاکی پنه” نیز در حملات آسم دیده می شود. به خصوص در کودکان، شب ها، بعد از ورزش یا قرار گرفتن در معرض آلرژن ها از جمله موقعیت های مهمی هستند که باعث حمله آسم می شوند.

• بیماری COPD

COPD یک بیماری مزمن ریوی است که در نتیجه بیماری هایی مانند برونشیت مزمن و آمفیزم ایجاد می شود. مهم ترین عامل خطر برای این بیماری سیگار کشیدن است. تنفس سریع و کم عمق نیز ممکن است در این بیماران مشاهده شود.

• تاکی پنه گذرا نوزاد

تاکی پنه گذرا در نوزادان به عنوان یک بیماری بالینی که بلافاصله پس از تولد رخ می دهد و حداکثر ۳ روز طول می کشد. این حالت که بیشتر در اثر زایمان سزارین دیده می شود، در زایمان طبیعی نیز رخ می دهد. تعداد تنفس در این نوزادان معمولا بیش از ۶۰ تنفس در دقیقه است.

• اضطراب

اگرچه اضطراب یک اختلال روانی به نظر می رسد، اما برخی از علائم فیزیکی این بیماری نیز قابل مشاهده است. بارزترین این علائم «تاکی پنه» است. در طول دوره های حملات اضطرابی، تنگی نفس، تنفس سریع و کم عمق ممکن است برای جبران این وضعیت مشاهده شود.

علائم بیماری تاکی پنه

نحوه تشخیص بیماری تاکی پنه

معمولاً برای تشخیص تاکی پنه نیازی به روش تصویربرداری اضافی نیست. روش های تصویربرداری اضافی با هدف یافتن علت تند نفسی انجام می شود. پزشکان معمولاً از بیماران مبتلا به تاکی پنه سؤالاتی می پرسند. موقعیت‌های بالینی مانند اینکه آیا از دارویی استفاده می‌کنید، آیا بیماری دارید یا اخیراً به آنفولانزا مبتلا شده‌اید یا خیر، سؤالاتی بسیار ساده که برای تشخیص پزشکان مهم می باشند.

برخی دیگر از روش های تشخیص که ممکن است پزشک تجویز کند عبارتند از:

• پالس اکسی متر

پالس اکسی متر یک دستگاه ساده است که روی انگشت قرار می گیرد. به لطف این دستگاه میزان اشباع اکسیژن در خون اندازه گیری می شود. به طور کلی انتظار می رود اشباع اکسیژن بین ۹۵ تا ۹۹ درصد باشد.

• رادیوگرافی ریه

رادیوگرافی ریه این یک روش تصویربرداری است که در تشخیص بیماری های مختلف استفاده می شود. شرایطی مانند عفونت های ریه، تشکیل آبسه در ریه یا مایعات موجود در ریه می تواند باعث تاکی پنه در افراد شود.

• توموگرافی کامپیوتری

در مواردی که رادیوگرافی قفسه سینه ناکافی است و یا پزشک شما شرایط بالینی جدی تری را در نظر می گیرد، می توان از روش تصویربرداری توموگرافی کامپیوتری نیز استفاده کرد. با این روش می توان ساختار ریه را با جزئیات کامل از طریق توموگرافی کامپیوتری مشاهده کرد.

برخی دیگر از بررسی های انجام شده ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تنفس با گوشی پزشکی
• آزمایش خون برای بررسی سطح اسید
• سی تی اسکن از قفسه سینه
• اشعه ایکس قفسه سینه

درمان تاکی پنه چگونه است؟

درمان تاکی پنه بسته به بیماری اصلی می تواند بسیار متفاوت باشد. اگر بیماری ایجاد کننده تند نفسی یک عفونت ریه باشد، می توان از آنتی بیوتیک ها استفاده کرد. مهمترین آنتی بیوتیک ها “آنتی بیوتیک های گروه پنی سیلین ، آنتی بیوتیک های گروه کینولون و آنتی بیوتیک های گروه ماکرولید” هستند.

تاکی پنه در حین حملات آسم بسیار زیاد اتفاق می افتد. در حملات آسم، استفاده از دستگاه اکسیژن ساز و اکسیژن درمانی به طور کلی استفاده می شود. مورد مهم دیگر که باعث ایجاد تاکی پنه می شود، کتواسیدوز دیابتی است. درمان اساسی کتواسیدوز دیابتی “تجویز سریع مایعات به بیمار” است. هنگامی که کمبود مایع در بیمار رفع شد، می توان به بیمار تزریق “انسولین” را تجویز کرد.

یکی دیگر از شرایط بالینی مهم که باعث تاکی پنه می شود «اضطراب» است. برخی از داروهای ضد افسردگی را می توان در درمان اضطراب استفاده کرد. نمونه‌هایی از این ضد افسردگی‌ها داروهایی با ترکیبات فعال «آلپرازولام، کلونازپام و بوسپیرون» هستند.

درمان تند نفسی با اجاره دستگاه اکسیژن ساز

اگر تاکی پنه درمان نشود چه می شود؟

تاکی پنه می تواند در نتیجه شرایط بالینی مختلف رخ دهد، و در برخی موارد می تواند بدون نیاز به درمان بهبود یابد، معمولاً نیاز به درمان دارد. اگر شرایط بالینی ایجاد کننده تاکی پنه یک اورژانس مانند آمبولی ریه یا حمله آسم باشد و این بیماری درمان نشود، متاسفانه احتمال از دست دادن جان بیمار به میزان قابل توجهی افزایش می یابد. بنابراین، در تمام موارد تند نفسی که به تازگی ایجاد شده است، لازم است بلافاصله با پزشک یا اورژانس مربوطه مشورت شود.

نحوه پیشگیری از بروز تاکی پنه در افراد مبتلا به آسم

تاکی پنه یک وضعیت بالینی است که می تواند در نتیجه بیماری های مختلف رخ دهد. تاکی پنه ممکن است در نتیجه حمله آسم یک فرد مبتلا به آسم رخ دهد. بنابراین، افراد مبتلا به آسم باید از ورزش بیش از حد خودداری کنند. این افراد همچنین باید از محیط هایی که مواد آلرژی زا مانند دئودورانت و عطر در آن ها متمرکز است دوری کنند.

داروهای تاکی پنه

• داروهای آگونیست بتا: داروهای آگونیست بتا می توانند برونش های ریه را شل کرده و اجازه دهند هوای بیشتری به سمت برونش ها بیاید.
• اگر بیماری ایجاد کننده تاکی پنه حمله آسم باشد، می توان از این داروها استفاده کرد. داروهای حاوی ماده فعال “تربوتالین، آلبوترول، پیربوترول، پراکوترول، فنوترول” را می توان در حملات آسم استفاده کرد. کورتیکواستروئیدها را می توان برای درمان حملات آسم از طریق نبولایزر استفاده کرد.
• پنی سیلین جی: این گروه از آنتی بیوتیک ها که در بیماری هایی مانند التهاب لوزه رمزی و مخملک استفاده می شود، برای اولین بار در ذات الریه استفاده شد.

تاکی پنه در دوران بارداری

تاکی پنه یک وضعیت بالینی است که در دوران بارداری نیز قابل مشاهده است. در مراحل بعدی بارداری، تنفس بدن ممکن است تسریع شود. با این حال، نباید فراموش کرد که تنفس سریع و کم عمق به تازگی ممکن است نشانه ای از یک مشکل فوری در دوران بارداری باشد. به همین دلیل است که زنان باردار باید بیش از سایر افراد مراقب زندگی روزمره خود باشند. این افراد باید از دود سیگار دوری کنند، از غذاهای پرچرب پرهیز کنند و از مواد آلرژی زا که ممکن است تنفس را مشکل کند دوری کنند.

تاکی پنه در کودکان

این مورد اغلب در کودکان نیز رخ می دهد. در مواردی که تند نفسی برای اولین بار در کودکان رخ می دهد، خانواده ها باید بسیار مراقب باشند. این وضعیت اغلب می تواند به عنوان علامت یک بیماری زمینه و یا نتیجه گیرکردن یک جسم خارجی در گلو مشاهده کرد. مخصوصاً کودکانی که مبتلا به آسم هستند باید داروهای خود را به درستی استفاده کنند و از فعالیت بدنی بیش از حد خودداری نمایند.

بیماری تاکی پنه در نوزادان چگونه است؟

این بیماری به صورت مشکل در تنفس از ساعت اول زندگی خود را نشان می دهد. در عارضه این نوزادان، تنفس بیش از حد طبیعی است. اگرچه تعداد تنفس در دقیقه در این کودکان به طور کلی بیش از ۶۰ است، اما در برخی موارد ممکن است به دلیل نارسایی تنفسی، عضلات بین دنده ها کشیده شوند. “افزایش تهویه و افزایش عروق” را می توان در رادیوگرافی قفسه سینه این نوزادان مشاهده کرد. در درمان این بیماری می توان از اکسیژن درمانی تکمیلی، نظارت بر سطح اکسیژن خون و درمان با دستگاه کمک تنفسی CPAP برای اطمینان از باز بودن راه های هوایی استفاده کرد.

در اینستاگرام تندیس آنلاین با ما همراه باشید.