آمبولی ریه زمانی رخ می دهد که رگ خونی که خون را به ریه ها می رساند مسدود شود. علت انسداد معمولاً لخته خونی است که در اصل از رگهای پا یا لگن منشأ می گیرد. علائم مشخصه آن عبارتند از تنگی نفس ناگهانی، سرفه خونی، سرگیجه، گیجی و تپش قلب. شایان ذکر است که آمبولی ریه یک وضعیت اورژانسی می باشد که نیاز به درمان فوری دارد. بنابراین، در صورت بروز علائم، باید سریعا با آمبولانس خصوصی تماس گرفته شود.
آمبولی ریه چیست و چه خطری دارد؟
در یک فرد سالم، اکسیژن توسط خون در ریه ها جذب می شود و سپس در سراسر بدن توزیع می شود. آمبولی ریه انسداد یکی از رگ های خونی ریه توسط لخته خون است، در حالی که در ریه ها اختلال در گردش خون وجود دارد. همراه با کاهش سطح اکسیژن خون، آمبولی ریه می تواند جریان خون را در تمام بدن مختل کرده و فشار بیشتری بر قلب وارد کند. آمبولی ریه اغلب با ترومبوز ورید عمقی (DVT) همراه است، که در آن یک لخته خون در اندام تحتانی تشکیل می شود (این می تواند باعث درد یا تورم پا همراه با احساس گرما در هنگام لمس شود). اگر بخشی از این لخته خون پاره شود و در یکی از رگ های ریه گیر کند، می تواند منجر به آمبولی ریه شود.
اگر آمبولی ریه در مراحل اولیه تشخیص داده شود، احتمال بهبودی کامل وجود دارد. با این حال، آمبولی ریه یک بیماری جدی است و خطر آن در افراد متفاوت است. آمبولی، ریه ها، قلب و سیستم خونی را تحت تاثیر قرار می دهد.
آیا آمبولی ریه قابل درمان است؟
علل آمبولی ریوی چیست؟
درک علل آمبولی ریه در یک مورد خاص می تواند به پزشک کمک کند تا درمان را تعیین کند، اما در برخی موارد، این علل قابل تعیین نیستند. برخی از دلایل رایج عبارتند از:
- جراحی به تعویق افتاد
لخته های خون می توانند در محل جراحی ایجاد شوند و به ریه ها بروند و باعث آمبولی ریه شوند. این می تواند پس از جراحی روی استخوان ها یا مفاصل، به عنوان مثال، پس از تعویض رخ دهد.
- بارداری
زنان در دوران بارداری یا پس از زایمان در معرض خطر هستند.
- مصدومیت شدید
صدمات جدی، مانند شکستگی استخوان، ممکن است خطر ابتلا به آمبولی ریه را افزایش دهد.
- بیماری های سرطانی
برخی از سرطان ها خطر لخته شدن خون را افزایش می دهند که می تواند باعث آمبولی ریه شود.
- دوره های طولانی فعالیت بی تحرک (به عنوان مثال، در طول پرواز، در یک بیمارستان، یا در خانه)
استراحت طولانی مدت احتمال لخته شدن خون را افزایش دهد. در این مورد، DVT ممکن است ایجاد شود، که می تواند باعث آمبولی ریه شود.
- درمان جایگزینی هورمونی و داروهای ضد بارداری خوراکی
افرادی که تحت درمان با HRT خوراکی (قرص) یا مصرف داروهای ترکیبی (حاوی استروژن و پروژسترون) قرار می گیرند، در معرض افزایش خطر ابتلا به آمبولی ریه هستند.
- ترومبوفیلی
افراد مبتلا به ترومبوفیلی (بیماری که در آن خون تمایل بیشتری به لخته شدن دارد) بیشتر در معرض خطر ابتلا به آمبولی ریه هستند. نارسایی قلبی یا فیبریلاسیون دهلیزی (نوعی ریتم غیرطبیعی قلب) افرادی که به یکی از این بیماری ها تشخیص داده شده اند در معرض خطر بیشتری هستند. در صورت بروز این عوارض سریعا با آمبولانس خصوصی تماس بگیرید.
- سایر عوامل خطر
برخی از عوامل خطر به طور مستقیم باعث آمبولی ریه نمی شوند، اما ممکن است احتمال آن را افزایش دهند. برای مثال، خطر آمبولی ریه با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد، اگر اضافه وزن دارید، سیگار می‌کشید، کلسترول بالا دارید یا به اندازه کافی ورزش نمی‌کنید، احتمال بروز آن نیز می باشد.
بیمارانی که قبلا آمبولی یا DVT داشته‌اند، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن، از جمله مشکلات قلبی یا فشار خون، در معرض خطر بیشتری هستند.
علائم آمبولی ریوی کدامند؟
دوران نقاهت علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید پشت یا قفسه سینه
- تنگی نفس ناگهانی
- نبض خیلی سریع
- خون در خلط
- غش یا سرگیجه
- تورم، قرمزی یا درد در یکی از اندام تحتانی
- تب همراه با درد شدید قفسه سینه
- تنگی نفس شدید که می توان از اکسیژن درمانی در منزل استفاده کرد.
تمامی افراد مبتلا به آمبولی همه علائم توصیف شده را ندارند. اگر یک یا چند مورد از این علائم را تجربه کردید، باید فورا به پزشک مراجعه کرده و درمان را شروع کنید.
درمان
- داروهای ضد انعقاد
- گاهی اوقات با عبور دارو از جریان خون
- برداشتن لخته با جراحی
- در مواردی که درمان ضد انعقاد منع مصرف دارد، فیلتر کاوال (دستگاهی برای به دام انداختن لخته های خونی) نصب می شود.
تشخیص آمبولی ریوی
برای تعیین اینکه آیا آمبولی ریه دارید یا خیر، پزشک در مورد علائم و سابقه شما سوالاتی می پرسد. تشخیصات زیر می تواند انجام شود، به عنوان مثال:
- تعیین سطح اکسیژن در خون
سطح پایین اکسیژن خون ممکن است نشانه آمبولی باشد. ممکن است برای بررسی سطح اکسیژن خون خود پالس اکسیمتری انجام دهید. این یک آزمایش ساده و بدون درد که از یک پروب متصل به نوک انگشت شما استفاده می کند. همچنین ممکن است از آزمایش خون برای تعیین سطح اکسیژن در خون استفاده شود.
- تست دی دایمر
پزشک سطح D-dimer (نوعی پروتئین) را در خون شما ارزیابی می کند. سطح بالا ممکن است نشانه آمبولی باشد، در این صورت پزشک آزمایشات تکمیلی را تجویز می کند.
- اشعه ایکس قفسه سینه
عکسبرداری با اشعه ایکس قفسه سینه می تواند به رد سایر شرایطی که می توانند علائم مشابهی ایجاد کنند کمک کند.
- CTAL (سی تی آنژیوگرافی ریه) و تهویه پرفیوژن (VQ) اسکن
در طی CTAL، ماده حاجب به بدن تزریق می شود و ریه ها با استفاده از سی تی اسکن برای وجود آمبولی اسکن می شوند.
- سونوگرافی
احتمالا پزشک شما از اسکن اولتراسوند برای بررسی DVT (وجود لخته خون در یکی از پاهای شما) استفاده کند که ممکن است باعث آمبولی شده باشد.
- اکوکاردیوگرافی
اگر مشکوک به آمبولی ریه باشید، پزشک ممکن است از اکوکاردیوگرافی برای ارزیابی قلب استفاده کند.
نحوه پیشگیری از آمبولی
قبل از تجویز هر دارویی برای پیشگیری از آمبولی، پزشک شما داروهایی را که قبلاً مصرف کرده اید بررسی می‌کند. این برای اطمینان از عدم وجود تداخلات احتمالی (عوارض نامطلوبی که ممکن است در صورت مصرف همزمان چندین دارو رخ دهد) ضروری است. با این حال، بسیار مهم است که همیشه اطلاعات مربوط به دارو را بخوانید و در صورت وجود شک، با پزشک مشورت کنید.
بررسی علل های آمبولی ریه می تواند به کاهش خطر در آینده کمک کند. به عنوان مثال، پزشک ممکن است پوشیدن لباس های فشرده کننده (جوراب زانو، جوراب ساق بلند، جوراب شلواری) را برای کاهش خطر ابتلا به DVT اندام تحتانی توصیه کند.
شما همچنین می توانید با ترک سیگار، حفظ وزن مناسب، داشتن یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی بیشتر، خطر را کاهش دهید. برای درمان سریع با متخصصین ما تماس بگیرید. اینستاگرام تندیس را دنبال کنید.