پنوموتوراکس که هواجنبی نیز نامیده می شود، وضعیتی است که در اثر تجمع حباب های هوا در حفره پلور ایجاد می شود. این بیماری ممکن است، با آسیب به قفسه سینه یا بی هیچ علت و نشانه ای رخ دهد، علل ایجاد و انواع پنوموتوراکس متفاوت است، علائم رایج آن شامل درد قفسه سینه و تنگی نفس می باشد.
بیماری پنوموتوراکس چیست؟
پنوموتوراکس وجود هوا در حفره پلور است. در پلورا یک فرد سالم، بین دیواره قفسه سینه و ریه، تنها مقدار کمی مایع وجود دارد که حرکت ریه را نسبت به قفسه سینه و در طول تنفس تسهیل می کند. اگر دیواره ریه یا قفسه سینه آسیب ببیند، هوا وارد حفره پلور می شود. فشار آن باعث می شود.ریه نتواند به درستی از هوا پر شود. این هوا روی آلوئول ها (کیسه هوایی) فشار می آورد و در نتیجه ریه آسیب دیده یا از بین می رود.
شایان ذکر است که این بیماری، ممکن است بدون هیچ علامت قابل مشاهده ای رخ دهد، اما اکثر بیماران درد قفسه سینه و تنگی نفس را تجربه می کنند.
عمدتاً مردان (چهار برابر بیشتر از زنان) به ویژه در سنین ۲۰ الی ۳۰ یا بالای ۶۰ سال را مبتلا به این بیماری می شوند. متأسفانه معمولاً نمی توان از ایجاد پنوموتوراکس جلوگیری کرد زیرا این بیماری قبل از ترکیدن حباب ها هیچ علامتی ایجاد نمی کند.
علل ایجاد پنوموتوراکس
پنوموتوراکس ممکن است به خودی خود یعنی بدون علت قابل شناسایی رخ دهد. این امر به ویژه در مورد افراد جوان، لاغر و قد بلند، یا افراد مبتلا به بیماری های ریوی خاص و افراد سیگاری صدق می کند.
وجود اختلال در بافت همبند و فعالیت هایی مانند غواصی،رفتن به ارتفاعات بالا نیز می تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
علت های دیگر بروز هواجنبی اعم از:
- گروهی که دارای بیماری های زمینه ای مانند، سل پارانشیم ریه و ذات الریه می باشند.در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
- شناخته شده است که کشیدن تنباکو، سیگار یا ماری جوانا یکی از دلایلی است که خطر ابتلا به بیماری را افزایش می دهد.
- در اثر پارگی تاول های آمفیزماتوز زیر پلور در طی سرفه های شدید نیز ایجاد شود.
- پنوموتوراکس پس از ضربه در نتیجه آسیب به قفسه سینه رخ می دهد. به عنوان مثال، ممکن است در نتیجه تصادفات جاده ای، سقوط از ارتفاع زیاد، شکستگی دنده یا سوراخ شدن پوشش های بیرونی اطراف ریه ها با یک ابزار تیز، آسیب ایجاد شود.
- یکی دیگر از علت ها، انجام برخی از اقدامات تشخیصی و درمانی مانند جراحی قلب یا نمونه برداری از بافت های ریه (بیوپسی) در ناحیه قفسه سینه می باشد.
علت پنوموتوراکس خودبخودی
انواع پنوموتوراکس
با در نظر گرفتن محل و مکانیسم تشکیل،پنوموتوراکس در انواع بیماری های زیر متمایز می شود:
-
بسته
در این نوع هوا تنها یک بار وارد حفره پلور شده است، پنوموتوراکس بسته معمولاً نیازی به درمان ندارد.و خود به خود از بین می رود. این وضعیت معمولاً در نتیجه آسیب ریه و پارگی کیسه های هوایی ایجاد می شود.
-
باز
هوا از طریق سوراخ در قفسه سینه یا برونش وارد حفره پلور می شود. چنین پنوموتوراکسی یک تهدید واقعی برای زندگی بیمار است.زیرا شامل کاهش قابل توجهی از تنفس می شود.
-
دریچه ای (تنشی)
این مورد، جدی ترین نوع پنوموتوراکس در نظر گرفته می شود. در این حالت هوا وارد فضای جنب می شود.و نمی تواند از آن خارج شود. با هر استنشاق، هوای بیشتری وارد حفره می شود. این مورد منجر به افزایش فشار بر روی ساختار ریه و قلب شده.و در نتیجه باعث فروپاشی ریه می شود.
انواع پنوموتوراکس با توجه به اندازه
- پنوموتوراکس کوچک که در طی آن فاصله بین دیواره قفسه سینه و پلور حداکثر ۲ سانتی متر است.
- پنوموتوراکس بزرگ، که در آن فاصله بین دیواره قفسه سینه و پلور بیشتر از ۲ سانتی متر است.
علائم پنوموتوراکس کدامند؟
در مورد پنوموتوراکس با اندازه کوچک، بیمار ممکن است.هیچ علامتی از بیماری را تجربه نکند.و که هوا پس از چند روز جذب شده.و فرد بهبود یابد. اگر اندازه این بیماری افزایش یابد، مداخله پزشکی نیز ضروری است.
علائمی که اکثر بیماران تجربه می کنند عبارتند از:
- درد ناگهانی و شدید قفسه سینه پس از سرفه شدید، فعالیت بدنی یا ضربه به قفسه سینه
- تنگی نفس
- رنگ پریدگی پوست و سیانوز صورت و گردن
- تعرق مفرط
- تنفس کم عمق و مکرر
- ضعف عمومی بدن
- غش در صورت کمبود اکسیژن شدید
- گشاد شدن و برآمدگی وریدهای گردن
- ضربان قلب بالا
- افزایش تعداد تنفس
- گشاد شدن سینه
- سرفه
- اضطراب
علائم پنوموتوراکس فشارنده
پنوموتوراکس در نوزادان
تخمین زده می شود که تقریباً ۱ الی ۲ درصد از نوزادان (اغلب نوزادان نارس و مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی) دچار این بیماری می شوند. این عارضه زمانی اتفاق می افتد که اولین نفس نوزاد باعث پاره شدن برخی فضاهای هوایی می شود و سپس هوا وارد حفره پلور و مدیاستن (ناحیه ای در قفسه سینه بین ریه ها ) می شود. در بسیاری از موارد پنوموتوراکس در نوزادان به قدری کوچک است که هیچ علامتی ایجاد نمی کند و نسبتاً سریع جذب می شود. درمان پنوموتوراکس در نوزادان معمولاً شامل تخلیه حفره پلور، سوراخ کردن و دیگر درمان های محافظه کارانه است.
روش های تشخیص پنوموتوراکس
برای تشخیص این بیماری با علائم مشخصه، ممکن است.ویزیت بیمار با پزشک کافی باشد. اگر علائم کمتری مشخص باشد، انجام آزمایشات متعدد برای تایید.یا رد وجود این بیماری ضروری است. مواردی که اغلب انجام می شوند عبارتند از:
-
اشعه ایکس قفسه سینه
بر اساس اشعه ایکس، پزشک می تواند، محل هوا در حفره پلور و اندازه پنوموتوراکس را تعیین کند.
-
توموگرافی کامپیوتری
این یک آزمایش اساسی تر در مقایسه با اشعه ایکس است، که امکان مشاهده تغییرات در بیماران پس از تروما را فراهم می کند.
طول درمان پارگی ریه
پنوموتوراکس خفیف معمولاً در شرایط غیر تهدید کننده زندگی اتفاق می افتد و درمان شامل استراحت در بستر، داروهای مسکن، تمرینات تنفسی و اکسیژن درمانی است. پس از چند روز بدون مداخله پزشکی، پنوموتوراکس باید جذب شود، اما ممکن است ۶ الی ۸ هفته زمان ببرد تا به طور کامل بهبود یابد. با درمان مناسب، بیمار می‌تواند پس از یک دوره زمانی متفاوت با بیماری کنار بیاید، ولی عواقب آن بستگی به میزان آسیب ریه، شدت بیماری و سرعت توسعه نارسایی تنفسی دارد.
روش تشخیص پنوموتوراکس چیست؟
راه های درمان پنوموتوراکس چیست؟
اگر بر اساس آزمایشات فوق، پزشک وجود هوا در حفره پلور را تشخیص داد.و علائم هیپوکسی را در بدن بیمار مشاهده کرد، درمان مناسب را به صورت جداگانه و متناسب با وضعیت سلامت بیمار تجویز می کند. هدف اولیه درمان، حذف هوا از حفره پلور، هوادهی به ریه فروپاشیده و سپس جلوگیری از عود بیماری است. بسته به نوع و اندازه بیماری و همچنین شدت علائم، با تشخیض پزشک درمان های متفاوتی صورت می گیرد.
در صورت وجود یک وضعیت تهدید کننده زندگی، باید به بیمار با استفاده از دستگاه اکسیژن ساز، اکسیژن خالص داده شود. در مورد پنوموتوراکس تنشی یک طرفه که باعث فشار بر ریه و عروق خونی بزرگ می شود، سوراخ کردن.سریع پلور و حذف گازها ممکن است ضروری باشد.
اگر اندازه پنوموتوراکس بزرگ باشد، پزشک ممکن است.سعی کند، هوا را با استفاده از سوزن کانولا خارج کند، که با سوراخ کردن دیواره قفسه سینه وارد پلورا می شود. بهتر است بدانید، که این روش درمان همیشه ممکن و موثر نیست.
متداول ترین روش درمان پنوموتوراکس، درناژ پلور است، که با قرار دادن لوله ای به قطر تقریباً ۰.۵ الی ۱ سانتی متر از طریق دیواره قفسه سینه تخلیه انجام می شود، این روش تحت بی حسی موضعی است. تخلیه پلور معمولاً چند روز طول می کشد.
زمانی که بیمار برای اولین بار با یک پنوموتوراکس کوچک دست و پنجه نرم می کند، استراحت در بستر، استفاده از داروهای مسکن، تمرینات یا توانبخشی تنفسی و اکسیژن درمانی توصیه می شود. سپس بیماری پس از چند روز بدون مداخله پزشکی از بین می رود.
درمان پنوموتوراکس خودبخودی چگونه است؟
وقتی که پنوموتوراکس خودبخودی (ترشح هوا به داخل فضای بین حاشیه‌های ریه و جداره سینه) برای اولین بار اتفاق می‌افتد، می‌توان از یک کانول (مانند سوزن یا کاتتر) برای انجام ساکشن استفاده کرد. اما در مواردی که پنوموتوراکس بزرگ است، باید از روش زهکشی حفره پلور (حفره درون پلور که به وسیله لوله‌ای که وارد سینه می‌شود تخلیه می‌شود) استفاده کرد.
فرق هموتوراکس و پنوموتوراکس در چیست؟
تفاوت اصلی بین آن ها این است که در پنوموتوراکس هوا به داخل پلورال نفوذ کرده، همچنین به ریه ها و فشار خون نیز وارد می شود، اما در هموتوراکس خون به فضای پلورال نفوذ می کند.
در اینستاگرام تندیس ما را دنبال نمایید.