صرع یکی از شایع ترین اختلالات سیستم عصبی است. این بیماری شامل تشنج های خود به خود و مکرر است. تست های تصویربرداری و نوار مغزی در تشخیص صرع بسیار مهم هستند. صرع که اپی لپسی نیز نامیده می شود، تقریباً ۱٪ از افراد در جمعیت عمومی را تحت تأثیر قرار می دهد.
بیماری صرع چیست؟
صرع یک بیماری مزمن مغزی با سطح ناتوانی بالا است که با تشنج های مکرر که در نتیجه ترشحات عصبی بیش از حد ایجاد می شود و با انواع اختلالات حرکتی، حسی، خودمختار و ذهنی همراه است، مشخص می شود.
انواع صرع کدامند؟
انواع صرع بر اساس دلایل رشد عبارتند از:
-
ایدیوپاتیک (علت نا مشخص)
این بیماری فقط در تشنج های صرع بدون علائم عصبی دیگر ظاهر می شود. هیچ آسیب ساختاری به مغز وارد نمی شود. پزشکان تشخیص می دهند که صرع ایدیوپاتیک ماهیت ژنتیکی دارد و با افزایش سن از بین می رود.
-
علامت دار
علت حمله آسیب ساختاری مغز است که در معاینه قابل تشخیص است. خطر ابتلا به صرع علامت دار نیز در حضور بیماری های متابولیک (قند خون بالا، فشار خون بالا و…) افزایش می یابد.
-
کریپتوژنیک
تصویر بالینی شبیه به شکل علامتی بیماری است، اما تعیین دقیق علت بیماری غیرممکن است. برای صرع کریپتوژنیک، نمی توان با اطمینان گفت که آیا این بیماری ناشی از یک اختلال ژنتیکی می باشد یا برخی از شرایط دیگر بدن است.
علل ابتلا به بیماری صرع
کودک ممکن است از یکی از والدین به صرع مبتلا شود. شکل ارثی این بیماری اغلب به صورت حملات عمومی ظاهر می شود و ممکن است به مرور زمان فروکش کند. در بعضی از مواقع مسمومیت بارداری نیز باعث بروز تشنج می شود.
- آسیب های مغزی ضربه ای
- اختلالات رشد داخل رحمی جنین
- زایمان سخت، آسیب مغزی در نتیجه هیپوکسی
- بیماری های عصبی
- اختلالات متابولیک
- بیماری های عفونی سیستم عصبی، به عنوان مثال، آنسفالیت
- وجود لخته های خون و تومورها در مغز
- مسمومیت با مواد مخدر
- سرطان
- خونریزی زیر عنکبوتیه
- سکته
- آنسفالیت و مننژیت
- آسیب سمی متابولیک به بافت مغز
- شرایط ژنتیکی اغلب در دوران کودکی
علت بیماری صرع
تشنج های صرع به دو دسته تقسیم می شوند:
- عمومی: ترشحات هر دو نیمکره را پوشش می دهند.
- جزئی: ترشحات بخشی از یک نیمکره را پوشش می دهد.
اگرچه صرع یک بیماری بسیار شایع است، شناسایی یک عامل ژنتیکی کار آسانی نیست. استعدادهای ژنتیکی بر اساس مشاهدات و داده های متعدد خانواده های مبتلا به نوع خاصی از صرع نشان داده شده است. عوامل ژنتیکی با میزان همبستگی به طور قابل توجهی کاهش می یابد.
صرع چه علائم و نشانه هایی دارد؟
اولین علائم بیماری می تواند در هر سنی ظاهر شود، اما اغلب صرع در دوران کودکی و نوجوانی تا ۱۵ سالگی تشخیص داده می شود.
تظاهرات تشنج‌های اپی لپسی بسیار متنوع است و به سن، علل و ویژگی‌های بیماری بستگی دارد. علائم شروع دوره های زمانی طولانی به صورت کلیشه ای ظاهر می شوند.
اولین علائم صرع در بزرگسالان کدامند؟
- کاهش شدید خلق و خو و عملکرد
- اضطراب، افسردگی
- سردرد
- اختلالات خواب و اشتها
- احساس غیر واقعی بودن بدن خود و دنیای اطراف
- سردرگمی در زمان
- پرخاشگری یا کناره گیری
- تظاهرات هاله
- بوهای خاص تند
- صداهای غیرمنتظره، اغلب موسیقی
- جرقه های درخشان نور جلوی چشم
- تغییر ناگهانی و غیرمنتظره احساسات
- باریک شدن میدان دید یا اعوجاج شکل اجسام
- طعم تلخ یا ترش در دهان
- اختلالات روانی حرکتی، تکرار مکرر ژست ها یا حرکات
- احساس سفتی در قفسه سینه
- خارش و سوزن سوزن شدن در بازوها و پاها
- ترس، اضطراب، تحریف ادراک بیرونی و درونی
تشنج کانونی بر بخش‌های مختلف مغز تأثیر می‌گذارد و نشانه‌ای از اختلالات حرکتی، عاطفی و حسی است. تشنج عمومی کل مغز را درگیر می کند و معمولاً با از دست دادن هوشیاری همراه است.
اولین علائم خاص صرع شامل به اصطلاح هاله است که به طور مرتب تکرار می شود تا زمانی که احساسات یا پدیده هایی ظاهر شوند.
علائم صرع
علائم صرع در کودکان
در کودکان، اولین علائم صرع ممکن است در اوایل ماه دوم زندگی ظاهر شود. دلایل اصلی آن استعداد ژنتیکی به بیماری، نقایص رشد داخل رحمی، عفونت ها و ترومای هنگام تولد است. در نیمی از موارد نمی توان عوامل دقیق در ایجاد بیماری را تعیین کرد.
- راه رفتن در خواب انجام برخی اعمال در خواب است.
- نوسانات خلقی بی انگیزه، پرخاشگری
- استفراغ یا حالت تهوع با سردرد شدید
- کابوس، اختلال خواب
- تغییرات در شخصیت، به عنوان مثال، افزایش دقت، قدم زدن.
- تشنج صرع در کودک اغلب ترسناک به نظر می رسد و با تشنج، از دست دادن هوشیاری، اعمال آشفته و چرخش چشم همراه است.
اولین علائم صرع در کودکان متفاوت است، بنابراین اگر مشکوک به صرع در کودک هستید، باید در اسرع وقت توسط یک متخصص حرفه ای معاینه شوید.
نشانه های صرع در نوزادان
تشخیص بیماری در اوایل دوران کودکی دشوار است: اغلب تظاهرات بیماری با ویژگی های رشدی فردی کودک پوشانده می شود که به راحتی می تواند با واکنش به دمای بالا یا واکسیناسیون اشتباه گرفته شود.
- انقباض اندام ها
- کشش شدید غیر طبیعی بدن
- فریادهای دلخراش به دلیل اسپاسم تارهای صوتی همراه با لرزیدن
- انقباضات شدید صورت، همراه با خم شدن خود به خودی دست ها و پاها
- تمرکز توجه بر یک نقطه، عدم واکنش به محرک های خارجی
- اسپاسم نوزادی عبارت است از کج شدن سر یا بالاتنه به سمت جلو، صاف شدن پاها، فشار دادن دست ها به قفسه سینه. این معمولاً پس از بیدار شدن از خواب در صبح رخ می دهد و در عرض ۵ سال از بین می رود.
نحوه تشخیص بیماری صرع
اساس تشخیص، مصاحبه پزشکی است که با بیمار انجام می شود. این نه تنها به تشخیص بیماری کمک می کند، بلکه به انتخاب روش درمانی مناسب نیز کمک می کند.
ممکن است برای تشخیص بیمار معایناتی مانند نوار مغز (EEG)، تصویر برداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، توموگرافی کامپیوتری و PET درخواست شود.
نحوه تشخیص بیماری صرع
چه روش های درمانی برای بیماری صرع وجود دارد؟
اکثر افراد مبتلا به صرع را می توان با داروهایی به نام ضد صرع درمان کرد. هدف داروها متوقف کردن تشنج است. بنابراین استفاده منظم از داروها مهم است. اگرچه درمان دارویی در اکثر بیماران موثر است، اما ممکن است در برخی از بیماران اثر مورد نظر را نداشته باشد. بسته به شرایط زمینه ای که باعث صرع می شود، ممکن است درمان های جراحی برای این بیماران اعمال شود.
دو نوع جراحی صرع وجود دارد:
- اولین مورد برداشتن کانون صرع (جراحی رزکتیو) است.
- روش دوم، روش جراحی است که هدف آن کاهش گسترش، فراوانی و شدت تشنج با قطع مسیرهای انتشار تشنج (جراحی عملکردی، جراحی تسکین دهنده) است.
در برخی از بیماران مناسب می توان از درمانی به نام محرک عصب واگ استفاده کرد. باتری قرار داده شده در زیر سینه عصب واگ را در فواصل منظم تحریک می کند و می تواند این تشنج ها را کاهش دهد. با این روش درمانی می توان به بهبود قابل توجهی در بیماران دست یافت.
یکی دیگر از گزینه های درمانی رژیم کتوژنیک است. این رژیم که در برخی از انواع صرع موثر است، بر اساس اصل رژیم غذایی سرشار از چربی است. البته باید با تایید پزشک متخصص و تحت نظر متخصص تغذیه اعمال شود.
آیا بیماری صرع مزمن است؟
صرع یک بیماری مزمن است. بیماری‌های مزمن علاوه بر اثرات جسمانی می‌توانند بر روان‌شناسی بیماران تأثیر منفی بگذارند. برای فردی که با یک بیماری مزمن زندگی می کند مهم است که بپذیرد که این بیماری بخشی از سلامت اوست. بیماری های مزمن چیزی نیستند که با درمان از بین بروند. بیمار ابتدا باید بپذیرد که بیماری او بخشی از سلامتی اوست و یاد بگیرد که با بیماری خود زندگی کند و آثار منفی بیماری را کاهش دهد. تشنج های کنترل نشده در صرع می تواند بر کیفیت زندگی تأثیر منفی بگذارد و باعث آسیب جسمی شود. همه این ها گاهی اوقات می تواند طاقت فرسا باشد یا منجر به افسردگی شود، ابتدا برای بیمار و سپس برای بستگان او. برای کاهش اثرات منفی بیماری بر روی بیمار می توان موارد زیر را انجام داد:
- مدیریت استرس بسیار مهم است.
- نوشیدنی های الکلی باید محدود شود.
- از سیگار کشیدن باید پرهیز کرد.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک باید به درستی استفاده شود.
- داشتن خواب کافی و منظم بسیار مهم است، کمبود خواب می تواند باعث تشنج شود.
- برای بزرگسالان، خواب شبانه باید در صورت امکان بین ۷ تا ۹ ساعت منظم باشد.
- ورزش می تواند به حفظ سلامت جسمی و روانی و کاهش افسردگی کمک کند.
در چه مواقعی نیاز به اعزام آمبولانس می باشد؟
در مواردی که حمله صرع بیش از ۵ دقیقه طول بکشد، و یا فرد دچار چند حمله مکرر در یک ساعت شود نیاز است سریعا با اورژانس تماس گرفته شود.
اطلاع از زمان تماس با آمبولانس خصوصی برای بیماران صرع بسیار مهم است چرا که بی اعتنایی به علائم باعث عوارض جبران پذیری می شود.
در اینستاگرام تندیس آنلاین ما را دنبال نمایید.